Karaciğer Nakline Götüren Bu Nedenlere Dikkat!

Vücudun fabrikası pozisyonunda olan karaciğer, rastgele bir sebepten ötürü hasar gördüğünde yaşamsal işlevler olumsuz etkileniyor. Günümüzde kronik karaciğer yetmezliğine neden olan hastalıkların başında ise karaciğer yağlanması geliyor. Karaciğer nakli ise yetmezliğin en aktif tedavisi olarak öne çıkıyor. Ülkemizde canlı vericiden yapılan nakil sayıları istenilen seviyenin de üstündeyken, organ bağışının da bu manada ne kadar değerli olduğu ortaya çıkıyor. Organ bağışının artmaması nedeniyle canlıdan nakillerin sayısı gün geçtikçe artıyor. Memorial Şişli Hastanesi Organ Nakli Merkezi Lideri Prof. Dr. Koray Acarlı, “3-9 Kasım Organ Bağışı Haftası” nedeniyle, karaciğer nakline neden olan hastalıklar ve organ bağışının kıymeti hakkında bilgi verdi.

Karın boşluğunun sağ üst kısmında bulunan karaciğer bedenin en büyük organıdır. Bunun yanında karaciğer pek çok yaşamsal işlevi da üstlenir. Bedenin fabrikası olarak çalışan bu organın birtakım sebeplerden ötürü hasar görmesi sonucu pek çok hastalık ortaya çıkabilir. Bu hastalıkların pek birçoklarının ortak özelliği erken evrelerde belirti vermemesidir. Bu hastalıklar ortasında alkole bağlı karaciğer yağlanması, alkole bağlı olmayan karaciğer yağlanması, Hepatit B ve C, Wilson, Hemokromatoz, primer biliyer siroz, primer sklerozan kolanjit, biliyer artrezi sayılabilmektedir. Bu hastalıklar öncelikle siroza sebep olmaktadır. Siroz toplumda bir hastalık olarak bilinse de, aslında karaciğer yapısının bozulması manasına gelmektedir.

İlerleyen karaciğer hastalığında tek tedavi karaciğer nakli

Karaciğer sirozu da ilerleme durumuna nazaran evrelere ayrılabilir. Birinci iki evrede hastalarda sistemli doktor denetimi sağlanarak sorunun ilerlemesi minimuma indirilebilir. Tedavilerde genelde karaciğerde sertleşmiş skar dokusunun ilerlemesinin önüne geçmek, sorunun yol açtığı komplikasyonları engellemek temeldir. Bu süreçte karaciğere ziyanlı olan ilaç kullanımından, alkolden, sıhhatsiz besinlerden uzaklaşmak kıymet taşımaktadır. Şayet siroz otoimmün bir durumdan ötürü olmuşsa bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlar, hepatitten kaynaklanıyorsa antiviral ilaçlar kullanılır. Lakin durum ileri seviyeye ulaşırsa tek tedavi tekniği karaciğer naklidir.

Karaciğer yağlanmanız olup olmadığını öğrenin

Genelde en yaygın karaciğer nakli sebebi Hepatit B, Hepatit C, alkole bağlı karaciğer hastalığı görünürken son yıllarda alkole bağlı olmayan karaciğer yağlanması nedeniyle karaciğer nakli olanların sayısı artış göstermektedir. NASH olarak bilinen bu hastalık dünya üzerinde de en yaygın karaciğer nakli sebepleri ortasında neredeyse birinci sıraya yerleşmek üzeredir ve toplumda çabucak hemen herkeste karaciğer yağlanması görülmektedir. Pek çok kişi karaciğer yağlanmasını önemsememekte, hayatlarına bir pürüz olacağını düşünmemektedir.

Karaciğer yağlanması birinci etapta belirti vermiyor

Başlangıçta yağlı karaciğere sahip şahıslarda karaciğer işlevlerinin olağan olduğu görülür. Karaciğerin bozulduğu birinci etaplarda kan tetkikleriyle anlaşılmaz. Lakin biyopsi yahut fibroscan üzere metotlarla karaciğerin yapısının bozulması anlaşılır. Birinci etapta belirti vermediği için de tehlikeli bir durumdur. Bu nedenle karaciğer nakline gitmemek ismine yağlı karaciğer sorunu olan hastaların kilo vermesi, sağlıklı beslenmesi, antrenmanlarına kıymet vermesi gerekmektedir. Gerek Batı toplumlarında, gerekse Doğu toplumlarında karaciğer açısından en tehlikeli hastalıklardan biri olduğu için bilhassa buna dikkat edilmelidir. Yapılan bilimsel çalışmalarda bu husus ile ilgili çarpıcı bilgiler ortaya konulmuştur. Kilo sorunu olmayan şahıslarda de karaciğer yağlanması görülmektedir. Bu büsbütün sıhhatsiz beslenmenin ve hareket eksikliğinin bir sonucudur. Kilolu olmayan bireylerde karaciğer yağlanması oranı yüzde 15 iken, NASH oranı yüzde 3’tür. Birinci ve ikinci sınıf şişman olanlarda NASH oranı yüzde 20, çok kilolularda NASH oranı yüzde 40 civarındadır. Türkiye'de yetişkin nüfusun yüzde 66,8'i fazla kilolu, yüzde 32.1'i obez durumdadır. Obezite karaciğer yağlanmasını; hasebiyle da karaciğer nakillerini getirebilmektedir.

Canlıdan nakil çok fakat kadavradan organ bağışı yok

Organ nakli çağdaş tıbbın en büyük gelişmelerinden biridir. 1960’lı yıllardan beri organ nakli sayesinde on binlerce hayat kurtulmuştur ve kurtulmaya devam etmektedir. Günümüzde organ nakli başarısı üst seviyededir. Ülkemizde kadavradan değil lakin canlıdan nakil oranları da gün geçtikçe artmaktadır. Türkiye canlıdan organ nakli konusunda epey ileri bir düzeydedir. Ülkemiz canlıdan nakilde Güney Kore ile birincilik ve ikincilik için uğraş etmektedir. Ama organ bağışı için tıpkı şey söylenememektedir.

Organ bağışı birebir anda pek çok hayatı kurtarıyor

Canlıdan nakil oranları yüksek olsa da, kadavradan organ bağış sayıları bir türlü istenen düzeye gelememektedir. Halbuki organ bağışı, kıymetli ve hayat kurtarıcı niteliktedir. Organ bağışı sayesinde öteki birinin hayatını kurtarmak ve onun hayata tutunmasını sağlamak mümkündür. Hayatın içinde bireylerin ne vakit neye gereksinimi olacağı bilinmemektedir. Bir kişi ne kadar sağlıklı olursa olsun, günün birinde kendisini organ beklerken bulabilir. Bu nedenle batıl inançları ya da önyargıları bir kenara bırakıp, gönüllülük aslıyla hareket edip organ bağışı yapmak, topluma tahminen de kişinin kendi sevdiklerine bir umut kapısı olabilir. Buradan hareketle başka insanların gereksinimlerine daha hassas yaklaşmanın gerekliliğine halkın ilgisi ve dikkatini çekmek ve organ bağışını artırmak için yapılan tüm çalışmalar kıymetlidir.

Organ bağışı gündelik hayata mahzur olmaz

Organ bağışı gündelik hayata mani olacak bir durum değildir. Organ bağışı, para bağışı üzere bir şey değildir. Tahminen para bağışı yapılırken bireyler, “Belki bir kazak alırdım” diyerek bağış yapmaktan geri durabilir. Ancak organ bağışında bu türlü bir durum bulunmamaktadır. Üstelik organ bağışı bu manada ekonomik olmanın yanında manevi açıdan da huzur verici niteliktedir. Zira organ bağışı kişinin öldükten sonra farklı bir vücuda hayat vermesi, farklı bir vücutta hayatına devam etmesi manasına da gelir. Pek çok kişi organ bağışına kendi başına bir hastalık gelene kadar aralı durmaktadır. O vakit da istenilen organ bulunamadığında canlı nakil seçeneği devreye girmektedir. Bireyler karaciğeri ya da böbreği hastalandığında yakınlarından organ alabilmektedir.

Kaynak: (BYZHA) - Beyaz Haber Ajansı